TS. Thang Văn Phúc
Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ,
Nguyên Viện trưởng đầu tiên Viện Khoa học tổ chức nhà nước
Bối cảnh ra đời Viện Khoa học tổ chức nhà nước và các mục tiêu.
- Sau 5 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng (1986), hàng loạt các hoạt động trên cả kinh tế-chính trị-xã hội của đất nước, trọng tâm là chuyển nền kinh tế từ thể chế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế hàng hóa vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý nhà nước, đã đặt cơ sở cho đổi mới hệ thống chính trị mà trọng tâm là cải cách bộ máy nhà nước. Đại hội VII(1991) của Đảng đã xác định Đổi mới cơ bản Bộ máy nhà nước phù hợp với nền tảng quản lý nền kinh tế thị trường… đã tạo ra sự chuyển đổi mang tính cách mạng từ nhận thức lý luận tới tổ chức hoạt động của Bộ may nhà nước ta.
- Sự sụp đổ của Liên xô và Đông âu XHCN cuối những năm 1980 và đầu 1990, đã làm đảo lộn trật tự thế giới, và tạo ra các hình thái cho sự nghiệp đổi mới và cải cách của Việt Nam
- Việc tổ chức lại bộ máy nhà nước ta theo mô hình nào vừa thích nghi với những thay đổi, vừa giữ vững đươc những thành quả cách mạng của nền Độc lập- thống nhất đất nước theo định hướng XHCN, vừa phù hợp với những thay đổi có tính cách mạng đặt ra cho Ban Tổ chức các bộ của Chính phủ lúc đó với tư cách là cơ quan thành viên Chính phủ, tham mưu cho Đảng, nhà nước về mô hình tổ chức mà trọng tâm là bộ máy Chính phủ mới. Để bảo đảm cho nhiệm vụ xây dựng Bộ máy nhà nước mà trọng tâm bộ máy Chính phủ đáp ứng yêu cầu mới cần phải được tổ chức khoa học phù hợp với sự thay đổi, cần có cách tiếp cận mới, tiếp cận khoa học- thực tiễn. Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ (nay là Bộ Nội vụ) đã trình Chính phủ ban hành nghị định số 135/NĐ/HĐBT ngày 7.5.1990 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của mình. Tiếp đó, Ban tổ chức cán bộ Chính phủ thành lập Trung tâm ghiên cứu khoa học và thông tin vào tháng 11 -1990 đây là tiền thân của Viện Khoa học tổ chức nhà nước hiện nay
- Trung tâm nghiên cứu khoa học và thông tin ban đầu đã đặt ra chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức khá rõ ràng:1/ có chức năng tổ chức và cung cấp thông tin cho lãnh đạo Ban, các tổ chức của Ban và của ngành tổ chức nhà nước; 2/ có nhiệm vụ tổ chức nghiên cứu khoa học cơ bản về tổ chức và tổ chức nhà nước; 3/ Lâu dài hình thành khoa học tổ chức và tổ chức nhà nước; 4/ Nghiên cứu các mô hình tổ chức nhà nước các nước trong khu vực và trên thế giới; 5/ Nghiên cứu cơ cấu tổ chức ..chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền địa phương các cấp, 6/ Nghiên cứu về địa giới hành chính và phân chia địa giới hành chính các cấp. Trung tâm lúc này có tổ chức xuất bản tờ Thông tin nội bộ 3 tháng/1 số, sau đó, 1 tháng/ 1 số cung cấp cho Ban, Ban tổ chức chính quyền địa phương, các vụ Tổ chức- cán bộ của các Bộ, ngành.
- Trung tâm nghiên cứu khoa học và thông tin lúc này còn được lãnh đạo Ban giao nhiệm vụ thư ký- thường trực Dự án CCHC (1993-1995) do UNDP tài trợ do Bộ trưởng, Trưởng ban làm Giám đốc dự án và đây cũng là tiền đề cho việc hình thành nhiệm vụ đầu mối hợp tác quốc tế của Ban tổ chức cán bộ Chính phủ
- Từ nhận thức vai trò công tác tổ chức cán bộ có ý nghĩa quyết định thành công mọi việc, việc thành lập một tổ chức Khoa học để nghiên cứu một vấn đề “Khoa học của Khoa học” là rất hệ trọng trong công tác tổ chức bộ máy nhà nước.
- Trung tâm nghiên cứu khoa học và thông tin sau 5 năm hoạt động và phát triển được Ban tổ chức cán bộ Chính phủ quyết định nâng cấp đổi tên thành Viện nghiên cứu Khoa học tổ chức nhà nước tại Quyết định số 15/TCCP ngày 11.3.1995. Năm 2008 Viện được đổi tên thành Viện Khoa học tổ chức nhà nước tại quyết định số 1501/2008 QĐ/BNV ngày 02.12.2008 trước đó là QĐ 181/1994/CP đã xác định Viện KHTCNN
Việt Dũng.
